لطفا جلوی صادرات آب را بگیرید

چند وقت پیش بود که محصولات کشاورزان استان کرمان روی دست آنها مانده بود و حتی می رفت که کاهش قیمت این محصولات به وضعیت بحرانی برسد.

صدای زرند – مریم عبدالسلامی: ولی تنها مشکل این بحران از بین رفتن محصولات کشاورزی نبود بلکه آنچه که بیش از همه باید مورد دقت قرار گیرد از دست رفتن مقدار بسیار زیاد آبی بود که در این بین هدر رفت.

آب مجازی چیست؟

آب مجازی مقدار آبی است که یک کالا و یا یک فرآورده کشاورزی طی فرآیند تولید مصرف می‌کند تا به مرحله تکامل برسد و مقدار آن معادل جمع کل آب مصرفی در مراحل مختلف زنجیره تولید از لحظه شروع تا پایان می‌باشد. به طور ساده می توان آب مجازی را مقدار آبی که برای تولید کالا مورد نیاز می باشد، تعریف نمود. مقدار آب مجازی هر کالا یا محصول با توجه به شرایط اقلیمی و فرهنگی، مکان تولید، مدیریت و برنامه ریزی در طی روند تولید آن متفاوت است.

به عنوان مثال آب مجازی یک کیلوگرم گندم در ایران و یک کشور اروپایی با هم متفاوت می باشد. یا آب مجازی برای تولید هر کیلوگرم گندم برابر هزار لیتر است. برای گوشت قرمز نیز به ۵ تا ۱۰ برابر بیشتر آب نیاز داریم. و برای هر کاغذ A4 حدود۶ لیتر آب احتیاج هست.

مردم در هر قشری از اجتماع باید از اسراف مواد غذایی پرهیز کرده و با صرفه جویی در مصرف مواد غذایی و کالاها که سبب هدر رفتن آب می شود، این امانت را برای نسل های آینده حفظ نمایند. چرا که تقریباً در تولید همه چیز مقداری آب به کار رفته است و عدم استفاده صحیح و بهینه از لوازم روزمره زندگی، به معنای اسراف در آب و انرژی نیز هست.

صادرات آب در بحران کم آبی

انتقال آب مجازی بین کشورهای مختلف از طریق وارد یا صادر کردن محصولات و خدمات صورت می‌پذیرد. صادرات آب مجازی برای یک کشور یا ناحیه برابر با کل حجم آب مورد نیاز برای تولید اجناس صادراتی است. از طرف دیگر واردات آب مجازی یک کشور یا ناحیه برابر با حجم آب مرتبط با واردات کالا یا خدمات است.

از این دیدگاه برای یک کشور محصولات وارداتی می‌تواند منبع آبی باشد که از طریق آن به‌طور محلی دسترسی به منابع آبی امکان‌پذیر می‌شود.

حال نگاهی به وضعیت صادرات و واردات ایران نشان می دهد که کشور ما با آنکه از کمبود آب رنج می برد ولی بسیاری از محصولات صادراتی دارای آب مجازی بالا و در عوض محصولات وارداتی با آّب مجازی کمتر می باشند.

گندم جایگزین مناسب گوجه و هندوانه

اگر در سال های اخیر کشاورزان به جای کاشت محصولاتی مثل گوجه، پیاز ، سیب زمینی ، هندوانه و حتی بادمجان محصولاتی مثل گندم را می کاشتند نه تنها با بحران اخیر مواجه نمی شدیم بلکه دیگر نیازی به واردات گندم هم نبود.

از آن مهمتر با کاشت محصولاتی که به عنوان ماده اولیه تولید نهاله های دامی شناخته می شوند ضمن صرفه جویی قابل توجه در مصرف آب ، از واردات نیز جلوگیری به عمل می آمد.
اما مسئولان نیز باید کشاورزان را تشویق به تولید محصولاتی کنند که مورد نیاز کشور هستند و برای تولید به آب کمتری احتیاج دارند. مثلا محصولاتی مثل گندم و حبوباتی از جمله عدس را جایگزین هندوانه، سیب زمینی، گوجه فرنگی و … کرد.

اگر محصولات با آب مصرفی بالا را صادر نکنیم و فقط به اندازه نیاز کشور تولید کنیم عملا از صادر کردن آب کشور جلوگیری کردیم.

انشاالله روزی فرا برسد که مسئولین و کشاورزان به آب مجازی بیشتر توجه کنند.