بيت‌اللهی، رئيس مركز زلزله‌شناسی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی:

زلزله بزرگ در زرند منتفی است / آلودگی‌های زیست‌محیطی معادن زغال سنگ زرند

اما حالا مردم این منطقه جز زلزله‌ای که از گذشته‌های دور همواره آنان را با خطر روبه‌رو کرده است با معضل دیگری به واسطه آلودگی‌های ناشی از معادن زغال‌سنگ مواجه هستند. بررسی نقشه‌های ماهواره‌ای از این منطقه نشان می‌دهد که محدوده‌ای با وسعت ٣ کیلومتر در اطراف شهرستان زرند کاملا سیاه شده است.

صدای زرند: از اواخر مهر تا چهارشنبه همین هفته حدود ٧٠ زمین‌لرزه در حوالی زرند کرمان از سوی مرکز لرزه‌نگاری کشوری به ثبت رسید که سه مورد آن شدت بیشتری نسبت به دیگر زمین‌لرزه‌ها داشته است.

 

تکرار زمین‌لرزه‌ها در این منطقه به‌قدری نگران‌کننده بود که محمدباقر نوبخت، معاون اول رئیس‌جمهوری پنجشنبه، ١٣ آبان‌ماه برای بازدید از مناطق زلزله‌زده به شهرستان زرند رفت. از سوی دیگر، کارشناسان مرکز تحقیقات راه و شهرسازی هم مطالعاتی را در این زمینه آغاز کرده‌اند تا از خطرات احتمالی این پدیده طبیعی جلوگیری شود.

 

alibeitoallhi_sz5412sd02حالا به اعتقاد «علی‌بیت‌اللهی» رئیس مرکز زلزله‌شناسی این مرکز، احتمال وقوع زلزله بزرگ در این منطقه تقریبا منتفی شده است چون لرزه‌های پی‌درپی، قدرت زلزله احتمالی اصلی را در این منطقه کاهش داده است.

 

از آخرین زلزله‌ای که در نزدیکی این شهرستان رخ داد و حدود ۹۰۰ کشته برجای گذاشت، ۱۲‌سال می‌گذرد. زمین‌لرزه دیگری هم در آذرماه‌ سال ۵۶ به بزرگی ۵.۹ ریشتر در منطقه زرند رخ داد که حدود ۶۶۵ کشته بر جای گذاشت. خاطره آن زلزله‌های بزرگ هنوز کام مردم این منطقه را تلخ می‌کند.

 

بیت‌اللهی در گفت‌وگو با «شهروند» به تاریخچه زلزله‌هایی که در این منطقه رخ داده، اشاره می‌کند: «سه زلزله به بزرگی ۴.٨، ۴.٧ و ۴.۶ ریشتر در روزهای گذشته منطقه زرند کرمان را به لرزه درآورد، درحالی‌که تقریبا تمام این زمین‌لرزه‌ها نیز روی یک نقطه متمرکز بود.»

 

البته این مقام مسئول در وزارت راه و شهرسازی می‌گوید خطر زلزله بزرگ در زرند تقریبا منتفی شده است: «ممکن بود این زلزله‌ها در قالب یک زمین‌لرزه با انرژی درونی بسیار زیادتر در وسعت بیشتری اتفاق بیفتد تا قدرت لرزه‌ای که در زمین انباشته شده به صورت یک‌جا تخلیه شود، اما خوشبختانه عمده این نیرو به صورت تدریجی در سه مرحله اتفاق افتاد، بنابراین زمین‌لرزه‌های تدریجی تخریب بسیار کمی بر جای گذاشت و تلفاتی هم در پی نداشت.»

 

او به عوامل دیگری هم که باعث تخریب‌های کمتر این زلزله‌ها شد، اشاره کرد: «قدرت درونی زمین در زمان‌های مختلف تخلیه شد، در صورتی که اگر این انرژی به صورت ناگهانی در یک زمان رها می‌شد صدمه‌های بیشتری بر جای می‌گذاشت، بنابراین تقسیم آن در فاصله‌های زمانی مختلف باعث شد تا شدت آن کمتر باشد.»

 

فعالیت معادن زغال سنگ در مواقع تکرار پیش‌لرزه‌ها محدود شود

 

معادن زغال سنگ در نزدیکی زرند یکی از موارد آسیب‌زا در زمان زلزله پرقدرت است. به گفته رئیس مرکز زلزله‌شناسی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی «اگر لرزش‌هایی در زرند احساس شود طبعاً معادنی که در آن اطراف هست نیز دچار ریزش می‌شود. در این صورت ممکن است جان کارگرانی که در این مراکز مشغول کار هستند به خطر بیفتد و دچار تلفات جانی شویم. البته در مواقع عادی هم گاهی معادن دچار ریزش می‌شوند بنابراین لازم است در زمان افزایش زمین‌لرزه‌ها حتما فعالیت کارگران در معادن زغال سنگ محدود یا متوقف شود تا آرامش نسبی برقرار شود.»

 

با وجود کاهش تعداد و وسعت زمین‌لرزه‌ها در روزهای گذشته، او همچنان به ضرورت احتیاط در این مناطق تاکید می‌کند: «هنوز هیچ مطالعه‌ای برای شناسایی گسل‌های جدید در این منطقه انجام نشده است، اما از گذشته در این منطقه چند رشته گسل بسیار مهم و فعال وجود دارد؛ به‌عنوان مثال گسل کوهبنان از گسل‌هایی است که نتیجه فعال شدن آن زلزله ‌سال ٨٣ بود که بیش از ۶٠٠ کشته داشت. به‌طور کلی منطقه زرند کرمان به لحاظ لرزه‌خیزی منطقه بسیار مهمی است اما زلزله‌های اخیر در مدت‌زمان بسیار کمی اتفاق افتاد که دامنه تلفات را بسیار کم کرد.»

 

آلودگی‌های زیست‌محیطی معادن زغال سنگ زرند

 

اما حالا مردم این منطقه جز زلزله‌ای که از گذشته‌های دور همواره آنان را با خطر روبه‌رو کرده است با معضل دیگری به واسطه آلودگی‌های ناشی از معادن زغال‌سنگ مواجه هستند. بررسی نقشه‌های ماهواره‌ای از این منطقه نشان می‌دهد که محدوده‌ای با وسعت ٣ کیلومتر در اطراف شهرستان زرند کاملا سیاه شده است.

 

بیت‌اللهی می‌گوید: «وجود معادن زغال ‌سنگ، درست چسبیده به این شهرستان به شدت بر تنفس مردم آن اثر گذاشته است. این معادن اگرچه ارزش اقتصادی بالایی دارند اما در کنار خود آلودگی‌هایی را به وجود آورده‌اند. درحالی‌که برای کاهش این اثرات می‌توان اقدامات مختلفی را ازجمله استفاده از تکنولوژی‌های جدید، روش‌های محافظتی نو و رعایت نظامات زیست‌محیطی انجام داد، چون انبارهایی که در مراکز جمعیتی وجود دارد و محل نگهداری مواد خطرناک است باید حتما استانداردهای محکمی برای آن در نظر گرفته شود.»

 

رئیس مرکز زلزله‌شناسی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی همچنین به فعالیت اقتصادی که در این معادن انجام می‌شود، اشاره کرد: «هنگام استخراج سنگ‌ها و زغال‌سنگ‌ها از این معادن که برای کارخانه ذوب‌آهن اصفهان فرستاده می‌شود، پودر و غباری در هوا پخش می‌شود که برای سلامتی بسیار مضر است و در ابعاد زیادی فضای شهرستان زرند را آلوده کرده است که حتی گفت‌وگو با مردم محلی این منطقه نیز آن را تأیید می‌کند و لازم است به آن توجه شود.»

 

انتهای پیام/ گزارش: نیره خادمی در روزنامه شهروند