آمایش فرهنگی در زرند/

پیوست فرهنگی، هنری برای صنایع و معادن

شهرستان زرند؛ مهد عارفان بزرگ است. وجود مقبره های مشاهیری چون «عبدالسلام زرندی» و «خواجه فقیه» عارفان قرن هفتم هجری گواهی بر این واقعیت است. «شاه نعمت ا… ولی»، عارف نامدار، برای دیدار با «عبدالسلام زرندی» نزد او آمده است. این شهر علاوه بر فرهنگ و هنر در زمینه کشاورزی و صنعت و معدن نیز حرف‌های زیادی برای گفتن دارد. اما نوشتار پیش رو می‌خواهد به بحث فرهنگ و هنر در این شهرستان بپردازد.

صدای زرند؛ یاسر سیستانی نژاد: شهرستان زرند؛ مهد عارفان بزرگ است. وجود مقبره های مشاهیری چون «عبدالسلام زرندی» و «خواجه فقیه» عارفان قرن هفتم هجری گواهی بر این واقعیت است. «شاه نعمت‌ا… ولی»، عارف نامدار، برای دیدار با «عبدالسلام زرندی» نزد او آمده است. این شهر علاوه بر فرهنگ و هنر در زمینه کشاورزی و صنعت و معدن نیز حرف‌های زیادی برای گفتن دارد. اما نوشتار پیش رو می‌خواهد به بحث فرهنگ و هنر در این شهرستان بپردازد. زرند در سال ۱۳۹۵ به عنوان شهر خلاق در ترویج کتاب‌خوانی انتخاب شده است. همچنین در سال ۱۳۹۶ میزبان اختتامیه بیست و هشتمین جشنواره تأتر استان کرمان بوده است.

سازِ کوکِ موسیقی

 

آب و غذا و پوشاک و مسکن جزو نیازهای اولیه هر انسانی است. استفاده از محصولات هنری طبعاً پس از این اولویت‌ها قرار می‌گیرد. البته اگر مسافرت، استراحت، تفریح، ورزش را نیز جزو نیازهای بشر امروز به شمار بیاوریم، شاید محصولات هنری و فرهنگی در رده‌‌های بعدی قرار بگیرد. بدیهی است خانواده‌ها پس از تأمین نیازهای ضروری به لذت هنری روی می‌آورند.

 

کیانا معلم ۳۹ ساله‌ای است که می‌گوید: «آخرین باری که به تأتر رفتم، یک ماه قبل بود.» او هم چنین می‌گوید: «در پنج سال اخیر بیش از سال‌های قبل از آن به تأتر و کنسرت می‌روم.»

یک هنرمند فعال در حوزه موسیقی نیز، استقبال مردم از هنر موسیقی را بسیار مطلوب‌تر از گذشته ارزیابی می‌کند و می‌گوید: «تعداد اجراهای موسیقی‌ سال گذشته حداقل دو برابر پنج سال قبل است. مردم هم استقبال بسیار خوبی دارند.» وی می‌گوید: «قشر متوسط جامعه مخاطبان ما هستند.»

یک بانوی خانه‌دار می‌گوید: «ماه قبل به یک کنسرت موسیقی رفته‌ام. وی سالیانه ۵ تا ۶ عنوان کتاب هم مطالعه می‌کند.» این بانو، سینما و تأتر رفتن‌های خود را در پنج سال اخیر بیش از پنج سال قبل از آن عنوان می‌کند.»

هنرمند دیگری می‌گوید: «تعداد کنسرت‌ها و تأترهای شهر زیاد است. مخصوصاً در چهار، پنج سال اخیر روند رو به رشدی داشته است و قابل قیاس با قبل از آن نیست.» وی می‌افزاید: «فرهنگ موسیقی در شهرستان بسیار تغییر کرده است. قبلاً اجراها بسیار کم و به ندرت در مناسبت‌ها صورت می‌گرفت؛ اما الآن این گونه نیست.» نریمان ادامه می‌دهد: «استقبال مردم چشمگیر بوده است. علاقه مردم به اجراها بیشتر شده و این روند در حال افزایش است.» وی مخاطبان کنسرت‌ها را بیشتر، کارمندان و حقوق بگیران می‌داند.

 

صحنه‌ها خاک نمی‌خورند

 

اما زرندی‌ها، تنها از موسیقی استقبال نمی‌کنند. گویا سالن‌های تأتر هم بی مشتری نیستند. یک هنرمند حوزه تأتر معتقد است: «طبیعی است که تعداد اجراهای یک اثر هنری نسبت به گذشته افزایش داشته باشد. مثلاً زمانی اجراهای تأتر نهایتاً یک هفته بود؛ اما اکنون اجراهای گروه ما یک ماه طول می‌کشد. این فقط مربوط به اجرای تأتر صحنه‌ای است. هرچند در شرایط فعلی هم هر کارگردان خودش تصمیم می‌گیرد که یک تأتر را چند روز اجرا کند.»

وی می‌افزاید: «وقتی به صورت مداوم کار انجام شود، مردم به دیدن تأتر عادت می‌کنند و همه از دیدن آن لذت می‌برند. اما بعد از گذراندن یک دوره بدون تأتر میزان مخاطبان آن کمتر می‌شود. شخصاً از استقبال مردم راضی هستم. چون با این شرایطِ بدِ تبلیغِ آثارِ هنری که در زرند وجود دارد، خیلی هم خوب استقبال می‌شود.»

این هنرمند؛ تماشای تأتر را ویژه قشر خاصی نمی‌داند و اظهار می‌دارد: «ببیننده‌های تأتر از اقشار مختلف زرند هستند و نمی‌توان گفت فلان صنف به تماشای تأتر می‌آید. از همه قشری در بین تماشاگران دیده می‌شود. کارمند، کارگر، خانه‌دار، پزشک، مهندس، فرهنگی، بازاری و… همواره در اجراهای ما مخاطبان خاصی هم حضور دارند. چهره این مخاطبان خاص به دلیل حضور مستمرشان در خاطر ما ثبت شده است و از دیدن آن‌ها حس خوبی داریم. این نشان می‌دهد ما مخاطبان ارزشمندی برای تأتر جذب کرده‌ایم که همچنان بر تعداد آن‌ها افزوده می‌شود.»

 

نیاز به آمایش فرهنگی داریم

 

رییس اداره فرهنگ و ارشاد شهرستان زرند می‌گوید: «فرهنگ یک جریان سیال و متکثر است و نمی‌توان آن را در یک نهاد محدود کرد. ما برای رسیدن به اهداف فرهنگی خودمان به طرح و آمایش فرهنگی نیاز داریم. طرح‌ها و پروژه‌های اقتصادی زرند به تدریج به زمان افتتاح و کارایی نزدیک می‌شوند. شرکت فولاد هنوز به بهره‌برداری نرسیده؛ اما ایجاد اشتغال کرده است. این اشتغال، توانایی خرید بلیت توسط علاقمندان به هنر را فراهم کرده است. در حال حاضر ۴ – ۵ هزار شغل جدید در شهرستان ایجاد شده که صاحبان این مشاغل توان خرید بلیت را دارند. ما در قدم اول توانستیم این جمعیت را به خریدن بلیت مجاب کنیم. صنایع و معادن حمایت‌های مستقیم و غیرمستقیم از تولید و ایجاد محصولات فرهنگی- هنری دارند.»

احمد رشیدی زرندی اظهار می‌دارد: «ما به دنبال ایجاد پیوست فرهنگی – هنری برای صنایع و معادن زرند هستیم. صنایع ما پیوست فرهنگی ندارد. اگرچنین پیوستی ایجاد شود، به لحاظ ترویج فرهنگ و هنر و استفاده مردم از سبد کالای فرهنگی – هنری بسیار مفید است.»

وی از فعالیت یک سالن سینما در این شهر گفت: «ما یک سینمای فعال در زرند داریم که در نیمه اول امسال راه‌اندازی شده است. استقبال مردم از این سینما چشمگیر بوده است. گاه اتفاق افتاده که بالای ۲۰۰ نفر هم به سالن سینما رفته‌اند، در حالی که می‌دانیم شاید در یک سالن سینما تماشاگران کمتر از صد نفر باشند.» رییس اداره فرهنگ و ارشاد شهرستان زرند در خصوص اجرای تأتر و کنسرت موسیقی در این شهرستان می‌گوید: «از ابتدای سال ۹۶ تاکنون چهار اجرای تأتر داشته‌ایم. بلیت فروشی تأتر هم به صورت تک فروشی بوده است. یکی دو کنسرت هم برگزار کرده‌ایم که آن هم مورد استقبال قرار گرفته است. استقبال مردم از تأتر، تحت تاثیر فضای اجتماعی کشور و عملکرد رسانه‌ها، بیشتر شده است. اشتغال زیاد در کارخانه فولاد رفاه نسبی را برای مردم زرند به ارمغان آورده و باعث استفاده مردم از سبد کالای فرهنگی شده است.»

 

زیربنای توسعه اجتماعی

 

فرهنگ؛ زیربنای توسعه اجتماعی است. اگر فرهنگ بر همه شئونات یک جامعه اعم از اقتصاد، سیاست و… حکمفرما شود، آن گاه می‌توان به توسعه، پیشرفت و بقای آن جامعه امید بست. اما اگر فرهنگ در کنار این بخش‌ها دیده نشود، جامعه دچار زیان‌های جبران‌ناپذیری می‌شود. گفتنی است فرهنگ و هنر بهترین ابزار برای معرفی ظرفیت‌های اقتصادی، سیاسی، تاریخی و اجتماعی یک جامعه به شمار می‌رود. جوامع پیشرفته و توسعه یافته از این ابزار به نحو مطلوب بهره می‌برند. اما آیا جامعه ما نیز این اراده را در خود تقویت خواهد کرد؟

 

انتهای یادداشت/

 

گزارش: یاسر سیستانی نژاد *** انتشار: جواد زمانی