هشدار طبیعت، وجدان را بیدار می کند

صدای زرند؛ مهدیه السادات میر مهدی حسینی: زلزله حادثه‌ای است که هیچ‌گاه خبر نمی‌کند و هرگز این پدیده طبیعی نباید به دست فراموشی سپرده شود. زلزله همیشه با ویرانی همراه نیست. در برخی از موارد زمین‌لرزه‌ها فقط یک هشدار هستند؛ به بشر هشدار می‌دهند که در زمان ساخت و ساز امساک نکند و وجدانش را تا روز فاجعه بیدار نگه دارد.

اشاره:

زلزله حادثه‌ای است که هیچ‌گاه خبر نمی‌کند و هرگز این پدیده طبیعی نباید به دست فراموشی سپرده شود. در پشت چهره ترسناک زلزله، مفهومی زیبا نهفته شده است و آن، این است که همواره  باید شکرگزار نعمت‌های خداوند باشیم. زلزله همیشه با ویرانی همراه نیست. در برخی از موارد زمین‌لرزه ها فقط یک هشدار هستند. آری این پدیده  به بشر هشدار می‌دهد تا در ساخت و ساز امساک به خرج ندهد. مقاوم  بسازد تا نجات یابند. اما بشر فراموشکار است و این نسیان او برایش افسوس و حسرت بر جای خواهد گذاشت. بگذریم… زمین‌لرزه‌های این روزهای شهر زرند باز تمامی توجهات را به این پدیده طبیعی جلب کرده است. زلزله‌های اخیر که گویا مصدومانی را نه بر اثر زلزله بلکه از پی ترس از زلزله، بر جای گذاشته است، مصداق همین هشدار است. اخبار زمین‌لرزه‌های شهر زرند طی روزهای اخیر جزو اخبار پر بازدید محسوب می‌شوند. گو اینکه مردم هر لحظه منتظر اتفاق و رخداد مخربی هستند.

گسل کوهبنان

به گفته مدیر کل بحران و حوادث غیرمترقبه استانداری کرمان، زلزله‌های اخیر شهرستان زرند منتسب به گسل‌های کوهبنان است اما بعضی از محققان اذعان دارند که یک گسل جدید در منطقه شکل گرفته است.

این سخنان از زبان محسن صالحی در حالی بیان می‌شود که استان کرمان دارای ۱۸ گسل فعال است که گسل کوهبنان چهارمین گسل فعال استان است که با امتداد شمال غربی – جنوب شرقی از غرب شهر کرمان تا شمال غرب بهاباد با طول حدود ۳۰۰ کیلومتر شناسایی شده است این گسل یکی از لرزه خیز ترین روندهای ساختاری در استان کرمان می باشد که زمین‌لرزه‌های سال ۱۲۴۲ هجری چترود، ۱۲۵۰چترود، ۱۳۶۵ گسیک زرند و ۱۳۸۳ حتکن به این گسل نسبت داده شده است.

غم‌انگیزترین زلزله قرن

بررسی زلزله‌های رخ داده یک قرن اخیر در استان نشان می‌دهد که زمین‌لرزه پنجم دی ماه سال ۱۳۸۲ شهر بم یکی از غم‌انگیزترین حوادث قرن اخیر استان کرمان بوده است.

این زمین‌لرزه در ساعت ۵ و ۲۹ دقیقه صبح جمعه و در مدت ۱۲.۵ ثانیه و عمق کانونی ۷ کیلومتر (متوسط عمق زمین‌لرزه‌های ایران ۱۵ تا ۲۰ کیلومتر است) زمین و به بزرگی ۶.۵ ریشتر در شهر بم به وقوع پیوست.

در اثر این زمین‌لرزه ۳۳ هزار و ۴۸۹ نفر کشته و حدود ۱۷ هزار و ۵۰۰ نفر زخمی شده‌اند. در این زلزله ۲۴ هزار و ۲۸۳ واحد مسکونی شهری؛ ۱۰ هزار و ۱۴۵ واحد مسکونی روستایی و ۳۳۲۶ واحد تجاری تخریب شد. همچنین ۹۷۶ واحد مسکونی شهری، ۱۲ هزار و ۲۵۲ واحد مسکونی روستایی، ۵۲۴ واحد تجاری و ۱۴۱ واحد صنعتی خسارت دیدند.

گزارشات متفاوتی در مورد خسارات مادی ارایه شده است، اما هیات بانک جهانی میزان خسارات این زمین لرزه را یک میلیارد و پانصد میلیون دلار برآورد کرده است. و آمارها نشان داد این زمین زلزله ۵۲۰۴ کودک بی‌سرپرست (۲۳۳۱ نفر فاقد پدر و مادر و ۲۸۷۱ نفر فاقد پدر یا مادر) برجای گذاشته است (خبرگزاری ایسنا).

زمین‌لرزه ۴ اسفند ماه ۱۳۸۳ حتکن

یک سال از زلزله بزرگ شهر بم گذشته بود که زمین‌لرزه‌ای به بزرگی ۶.۴ ریشتر به مرکزیت روستای حتکن شهرستان زرند به وقوع پیوست. در این زمین لرزه ۶۵۷ نفر کشته شدند به گونه‌ای که ۶۴۷ نفر آنها از شهرستان زرند، ۷ نفر از شهرستان کرمان و سه نفر از راور کشته شدند.

۵۸ درصد کشته‌شدگان زن و ۴۲ درصد آنها مرد بوده‌اند. همچنین ۳۱ نفر از فوت شدگان از اتباع کشور افغانستان بوده‌اند ضمن آنکه این زلزله هزار و ۴۱۱ نفر مجروح داشته است. ۴۰۱۶ واحد مسکونی شهری و ۸۳۸۸ واحد مسکونی روستایی که در مجموع ۱۲ هزار و ۴۴۹ واحد مسکونی تخریب شد.

همچنین از مجموع ۱۵ هزار و ۸۷ واحد مسکونی آسیب دیده، ۷۸۴۳ واحد مسکونی شهری و ۷۲۴۴ واحد مسکونی روستایی بوده است (همان منبع).

مردم زرند همچنان در آماده باش

زلزله‌های هفته اخیر شهر زرند موجی از رعب و ترس و التهاب بین ساکنان شهر زرند ایجاد کرده است و بعضی از آنان همچنان در حالت آماده باش هستند و شب‌ها را در بیرون از فضاهای سرپوشیده و بسته می‌گذرانند. البته در این میان نیز شایعات به این ترس از زلزله دامن زده و بازار داغی از اخبار بعضاً کذب و دروغین نیز ایجاد کرده است. درخواست  برای دریافت چادرهای امدادی نیز از جانب مردم این شهر زیاد شده است و این درخواست‌های مکرر منجر به این شد که مسئولان ستاد  مدیریت بحران شهرستان زرند از چند روز پیش سه سالن  را برای اسکان موقت مردم در نظر بگیرند؛ مردمی که خانه هایشان بر اثر زمین‌لرزه‌های اخیر ترک خورده است. علاوه بر آن همچنان در این شهر گروه‌های هلال احمر، آتش‌نشانی و سایر دستگاههای امدادی و اورژانش در آماده باش کامل قرار دارند.

بی‌توجهی به شایعات

به شایعاتی که درباره زلزله زرند پخش شد اشاره شد و جالب است که بدانید دامنه این شایعات تا بدانجا پیش رفت که پیش‌بینی زلزله‌ای بزرگ در استان به نقل از موسسه ژئوفیزیک دانشگاه هاروارد در فضاهای مجازی به سرعت بین مردم پخش شد.

صدای زرند برای پایان دادن به این شایعات در گفتگویی به سراغ دکتر حسام یزدانی از شهروندان زرندی، دانش‌آموخته دانشگاه اوکلاهاما و استاد ژئوتکنیک دانشگاه موارد رفته و با وی گفتگویی به انجام رساند که این استاد دانشگاه در اینباره چنین گفت: ما پیش‌بینی زلزله را به عنوان شاخه‌ای از علوم زمین شناسی داریم، اما تا به حال عملاً هیچ مورد موفقی از پیش‌بینی زلزله‌های بزرگ در دنیا گزارش نشده است. این حرف‌ها همه شایعه است و فقط برای ایجاد وحشت از طرف یکسری آدم معلوم‌الحال انجام  می‌شود. اسم هاروارد را هم برای این به کار می‌برند که اسم دانشگاه دیگری به گوششان نخورده است!

دکتر یزدانی افزود: زلزله اساساً به دلیل ماهیت تصادفی که هم در زمان و هم در مکان دارد نمی‌توان آن را با علم امروزی بشر پیش‌بینی کرد. علاوه بر این، ما هر وقت از پیش‌بینی حرف می‌زنیم مثلاً در مورد وضعیت هوا سخن می‌گوییم، حرفمان با درصدی از خطا که از منابع مختلف می‌آید همراه است. در مورد زلزله ممکن است با توجه به رکورد زلزله در سده‌های اخیر یا مشاهده یکسری تغییرات در حرکات زمین از طریق رفتارسنجی حرکات زمین در یک منطقه خاص (مانیتورینگ) نتیجه‌گیری کنیم که اتفاقی در شرف رخ دادن است، ولی اولاً این آزمایش‌ها خیلی گران است و مهمتر اینکه نتایجش اساساً به دلیل درصد خطای بالا نمی‌تواند قابل اعتماد باشد.

یزدانی افزود: از طرف دیگر پس از هر زمین‌لرزه‌ای به دلیل تغییری که در شرایط تنش و سختی گسل به وجود می‌آید کاملاً طبیعی است که پس‌لرزه داشته باشیم. این پس‌لرزه‌ها ممکن است به تحریک گسل‌های مجاور ختم شود و زلزله بزرگتری به وجود آورد ولی احتمالش خیلی کم است و آن هم اگر گسلی در مجاورت گسل اولیه باشد. ولی در بسیاری از موارد باعث کاهش انرژی جمع شده در گسل می‌شود (یعنی نشانه خوبی است).

استاد دانشگاه هوارد در پایان گفت: به هر حال رعایت اصول ایمنی باید در نظر گرفته شود و باید از محل‌های ناامن و محل‌هایی که خطر سقوط اجسام وجود دارد دوری کنیم.

تعطیلی مدارس

بعد وقوع زمین لرزه به قدرت ۴.۶ ریشتری شب دوشنبه در شهرستان زرند این منطقه همچنان می‌لرزد.

باشگاه خبرنگاران جوان در این باره گزارش داد: شامگاه یکشنبه طی ۲ ساعت زرند هشت بار لرزید.

همچنین روز دوشنبه سه زمین‌لرزه خفیف در ساعت ۱ و ۲۱ دقیقه، ۲ و ۲۶ دقیقه و ۳ و ۲۱ دقیقه با قدرت به ترتیب ۱.۵ ،۲.۱ و ۱.۴ ریشتر این شهرستان را لرزانده است. این زمین لرزه‌ها همه در عمق ۸کیلومتری زمین به وقوع پیوسته‌اند.

شهرستان زرند از ۲۹ مهر ماه تا کنون شاهد زمین‌لرزه های کوچک و بزرگ زیادی بوده است به گونه‌ای که دیروز سه شنبه مدارس این شهرستان تعطیل شد.

رئیس اطلاع رسانی و روابط عمومی آموزش و پرورش استان کرمان نیز در گفتگو با خبرگزاری مهر از دو روزه شدن تعطیلی مدارس شهرستان زرند خبر داد و گفت: کلاس‌های تمامی مقاطع تحصیلی این شهرستان روزهای سه شنبه و چهارشنبه  تشکیل نمی‌شود.

امید سلاجقه اظهار کرد: در پی وقوع زمین‌لرزه‌های متعدد در زرند این تصمیم اتخاذ شد و فضای فیزیک مدارس این شهرستان و میزان مقاومت آنها در برابر زلزله مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

مشارکت داوطلبانه مردم

به نظر آنچه که می‌تواند به هنگام زلزله بیش از هر چیز موثر باشد، مشارکت داوطلبانه مردم در زمان بحران است. یکی از ویژگی‌های مدیریت بحران هم همین مشارکت داوطلبانه مردم است، که این مشارکت و آمادگی مردم مستلزم آموزش همگانی مناسب برای تمامی اقشار جامعه است.

افراد با داشتن آگاهی و آموزش همواره خود را در برابر سوانح آماده می کنند و می توانند در هنگام وقوع یکی از سوانح جان خود و دیگران را حفظ کنند.

شناخت انواع بحران و وضعیت هایی را که یک بحران وجود خواهد آورد، از مواردی است که باید در آموزش ها سرلوحه کاری مدیریت بحران استان قرار گیرد.

بهترین اقداماتی که در حین و قبل از وقوع حوادث می توان انجام داد: راه‌های کمک رسانی به افراد جامعه، ارائه اطلاعات از برنامه‌های دولت جهت یاری رساندن به جامعه، آگاهی از علایم خاص اخطارسانی بحران، نحوه اقدام در خصوص احداث سرپناه، حفظ معیشت تا دریافت کمک‌های ارسالی، آگاهی از مشکلات دولت در مواقع بحران و… از موارد آموزش های مدیریت بحران است.

انتهای پیام/ کرمان امروز