قطع برق و گاز صنایع در شرایط کمبود کاملا خلاف قانون است

به گزارش صدای زرند، مشکل تامین گاز در استان را محمدرضا پورابراهیمی نماینده مجلس، مردادماه امسال مطرح کرد.

بهمن ماه سال گذشته نیز، رئیس اتاق کرمان هشدار داد که تا ۱۴۰۲ مشکل کمبود گاز و برق در استان بسیار جدی خواهد بود.

علاوه بر این و از آنجا که شبکۀ گاز و برق در کشور سراسری است، چند سالی است برای جبران کمبودها در سرمای زمستان و گرمای تابستان، قطعی و محدودیت برای صنایع اعمال می شود تا بخش خانگی با مشکل مواجه نشود.

حسینی نژاد رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان مهرماه امسال اعلام کرد: پیش بینی می کنیم صنایع استان مانند سال قبل دچار چالش خواهند شد و قطعی گاز داشته باشند. پیش بینی ای که به استناد اظهارات مدیر دیسپچینگ شرکت ملی گاز ایران در هفتۀ گذشته، احتمال وقوع آن بالا رفته است.

محمدرضا جولایی اعلام کرد: در صورت عدم کاهش مصرف گاز خانگی و تجاری، احتمال قطع گاز صنایع و اعمال محدودیت بیش تر برای نیروگاه های کشور وجود دارد.

در گفت وگویی که در ادامه می خوانید، عباس جبالبارزی فعال اقتصادی و صنعتی و عضو هیات رئیسه اتاق کرمان و نایب رئیس کمیسیون صنایع اتاق ایران دربارۀ مشکل کمبود گاز و تبعات آن برای صنعت استان و همچنین، راهکارهایی که وجود دارد می گوید و تصریح می کند که قطع گاز و برق صنایع، مدیریت شرایط بحرانی نیست بلکه ساده ترین راهی است که دولت در پیش می گیرد.

آقای مهندس، استان کرمان از لحاظ کمبود گاز در حال حاضر در چه شرایطی است و چه قدر این احتمال وجود دارد که امسال گاز صنایع استان قطع شود؟

کمبود گاز در زمستان و کمبود برق در تابستان یک سناریوی تکراری است که تقریبا چهار، پنج سال می شود که اتفاق می افتد. در فصل سرما به طور طبیعی مصرف گاز بالا می رود و برای اینکه مصرف گاز خانگی را کنترل کنند، گاز نیروگاه ها را کاهش می د هند و گاز صنایع را قطع می کنند. این، سناریویی تکراری است که هر سال تکرار می شود. امسال باید دعا کنیم هوا آن قدر سرد نشود که مجبور به تکرار این اقدامات شوند. البته این هم دعای خوبی نیست چون با توجه به شرایط کم آبی، اگر بارش برف و باران نباشد، مشکلات بیش تری خواهیم داشت. متاسفانه کسانی که سیاست گذاری می کنند؛ شرکت گاز یا دولت در زمستان و وزارت نیرو در تابستان، ساده ترین روش را در پیش می گیرند که برق و گاز صنایع را قطع می کنند در حالی که مسئلۀ مهم ما این است که مصرف انرژی در کشور چهار، تا پنج برابر مصرف جهانی است. شاید به جرات بتوان گفت ۸۰ تا ۹۰ درصد گرمایش خانه ها در زمستان توسط بخاری و با مصرف گاز اتفاق می افتد که باعث کمبود در شبکه می شود. علاوه بر استفاده از بخاری گازی، آبگرمکن گازی هم در خانه ها وجود دارد. اگر این سیستم گرمایش تغییر می کرد و از پکیج و رادیاتور آب گرم استفاده می شد این میزان مصرف به یک پنجم می رسید. اما به دلیل اینکه مردم توانایی مالی ندارند، خیلی ها نمی توانند این سیستم را در خانه هایشان راه اندازی کنند بنابراین، سه، چهار دستگاه بخاری می خرند و از آنجا که قیمت گاز خانگی خیلی ارزان است هزینۀ مصرف آن را نیز پرداخت می کنند. دولت اگر کمک کند، می توان مصرف گاز فعلی را به یک سوم یا یک چهارم تقلیل داد و گاز صرفه جویی شده را به صنایع فروخت. هزینۀ گاز برای صنایع با قیمت آزاد محاسبه می شود و شاید پنج، شش برابر بیش تر از قیمت گاز خانگی باشد و به خصوص برای صنایع انرژی بر مثل فولاد و مس و … به قیمت جهانی محاسبه می شود. اگر وزارت نفت سرمایه گذاری می کرد تا خانه ها به پکیج و شوفاژ مجهز شود، مصرف گاز بدون هرگونه سرمایه گذاری جدید در زمینۀ اکتشاف، تقلیل پیدا می کرد. این هم هزینه نیست بلکه نوعی سرمایه گذاری است. من که معتقدم دولت در این زمینه باید تسهیلات بلاعوض می داد ولی فرض کنید تسهیلات قرض الحسنه بدون سود می داد. یک سیستم نوین مثلا ۲۰۰ میلیون تومان هزینه می برد. خانواده ها با تسهیلات ۱۰ سالۀ قرض الحسنه آن را راه اندازی می کردند یا دولت، ۵۰ درصد هزینۀ تغییر سیستم را به صورت یارانه می داد؛ شاید ۱۰ برابر این سرمایه گذاری، می توانست گاز ذخیره کند و آن را یا به صنایع بفروشد یا مازاد آن را صادر کند. ولی به این مسائل فکر نشده است و در شرایط کمبود، گاز صنایع یا نیروگاه ها را قطع می کنند. وقتی گاز نیروگاه قطع می شود، برخی از آن ها می توانند از مازوت استفاده کنند که مشکلات زیست محیطی به دنبال دارد. برخی هم که نمی توانند مازوت مصرف کنند، خاموش می شوند؛ در نتیجه با کمبود برق مواجه می شویم و دوباره برق صنایع قطع می شود یعنی در هر حالت، به صنایع فشاری مضاعف وارد می شود. وقتی برق یا گاز بنگاه صنعتی و کارخانه ای قطع می شود و نمی تواند تولید انجام دهد، زیان می کند. این زیان باعث می شود بسیاری از کارخانجات حتی در تامین هزینه های روزمرۀ خود با چالش مواجه شوند و در بسیاری از مواقع، صنایع کوچک ورشکسته شده و از پا در می آیند.

قانون دربارۀ راه حل شرایط کمبود گاز و برق چه می گوید؟

قطع برق و گاز صنایع منطقی نیست و کاملا خلاف قانون است. در مادۀ ۲۵ قانون بهبود کسب و کار به صراحت گفته شده که در زمان کمبود برق، گاز و انرژی، دولت حق ندارد واحدهای صنعتی و معدنی را در اولویت قطع قرار دهد و صرفا در شرایط بحرانی و با مجوز شورای تامین منطقه چنین اجازه ای داده شده آن هم برای سه روز؛ البته زمان آن قابل تمدید است. در قانون همچنین گفته شده که اگر در چنین شرایطی، قطعی اتفاق افتاد، دولت حتما باید جبران خسارت کند نه به این مفهوم که هزینۀ برق یا گاز آن روزی که قطعی اتفاق افتاده را جبران کند بلکه هزینۀ کارگری و کل هزینه ها باید جبران شود. شرایط بحرانی هم تعریف شده است؛ مثلا زمانی که زلزله ای شدید یا اتفاقی رخ بدهد که قابل پیش بینی نبوده است. اما برخلاف این مادۀ قانونی، هر سال برای جبران کمبود گاز و برق، برای صنایع قطعی و محدودیت هایی ایجاد می کنند و جبران خسارت هم نمی شود؛ با این تصمیمات، به صنایع آسیب زیادی وارد می شود که رقم آن، در مورد واحدهای گوناگون متفاوت است اما چیزی که مشخص است اینکه زیان واردشده، خیلی خیلی بزرگ تر از عدد پول گاز و برق است و شاید به ۱۰ تا ۱۰۰ برابر آن برسد. موضوع این است که این شیوۀ مدیریت کمبود گاز و برق، منطقی و قابل قبول نیست. نباید گاز و برق را قطع کنند بلکه باید مدیریت صورت گیرد. در مورد مصرف گاز خانگی توضیح دادم که سیستم گرمایش باید تغییر کند، در جریان ساختمان سازی هم باید طراحی براساس ذخیرۀ انرژی صورت گیرد، صنایع هم باید از دستگاه هایی با مصرف بهینۀ سوخت استفاده کنند. با مجموعه ای از اقدامات می توان مصرف سوخت را مدیریت کرد و تاکید می کنم که الگوی مصرف در کشور باید اصلاح شود و تا نشود، اتفاقی نخواهد افتاد.

دربارۀ رفع کمبود برق چه راهکارهایی وجود دارد؟

متاسفانه در این سال ها سرمایه گذاری کافی در صنعت برق صورت نگرفته است، از طرفی، تقاضا بیش تر شده است. افزایش تقاضای مصرف برق، اگر در صنعت باشد، اتفاق بدی نیست بلکه نشان می دهد که توسعۀ اقتصادی داریم ولی متناسب با توسعه، در نیروگاه ها سرمایه گذاری نشده است. در نیروگاه های خورشیدی هم بسیار ضعیف عمل کرده ایم و سرمایه گذاری کافی انجام نشده است چرا که قیمت خرید تضمینی برق، واقعی نیست بنابراین، علاقه ای به سرمایه گذاری وجود ندارد و هر سال با کمبود برق مواجهیم. راه حل ساده است. برای رفع مشکل کمبود برق، راهکار این است که دولت از بازار برق خارج شود و اجازه دهد عرضه و تقاضا قیمت را تعیین کند. اما در حال حاضر این طور نیست و وزارت نیرو در بازار دخالت و مشکلاتی را ایجاد می کند. حالا که در بازار دخالت می کند، باید قیمت انرژی را طوری تعیین کند که انگیزه برای سرمایه گذاری به خصوص در نیروگاه های خورشیدی ایجاد شود. استان کرمان، در طول سال، حدود ۲۷۰ روز آفتابی دارد. چه بهره برداری از آن داریم؟ باید قیمت ها را واقعی کنند تا برای بهره برداری از این منابع، سرمایه گذاری کافی شکل بگیرد. راهکار دیگر اینکه در صنعت برق می توان خرید خاموشی انجام داد. به این مفهوم که شاید در تابستان، بسیاری از مصرف کنندگان خانگی این آمادگی را داشته باشند تا برق آن ها قطع شود ولی با قیمتی مناسب، خرید خاموشی از آن ها انجام شود.

راهکارهایی که اشاره کردید، از جمله اصلاح سیستم گرمایش خانگی، نیاز به تصمیماتی در سطح کشور دارد. در خود استان برای رفع این چالش ها چه اقداماتی باید انجام شود؟

استان می تواند این راهکارها را پیشنهاد دهد. درست است که ما نمی توانیم تابع کشور نباشیم ولی استانداری کرمان و اتاق و دیگر نهادهای مرتبط می توانند طرحی را تهیه و در شورای گفت وگو از آن دفاع کنند و از طریق نمایندگان مجلس در سطح ملی پیگیری شود و وزارت نفت را قانع به سرمایه گذاری کنند. آیا کسی در این تردید دارد که ما در حال هدر دادن انرژی هستیم؟ نباید که انرژی را دود کنیم. راه حل هم مشخص است و استان می تواند پیشگام شود و آن را در سطح ملی مطالبه کند.

برای امسال به صنایع اعلام شده آمادۀ خاموشی باشند یا باید صبر کنیم تا در زمستان مشخص شود که شرایط چگونه است؟

در اظهارنظرات گوناگون از جمله از سوی معاون شرکت ملی گاز شنیده ام که امسال هم دچار کمبود گاز خواهیم شد. اگر سرما بیش از حد باشد و مصرف گاز افزایش یابد، چون شبکۀ گاز سراسری است طبیعی است که همان سناریوی تکراری را در پیش بگیرند و محدودیت هایی برای صنایع ایجاد کنند. این معضل اما قابل حل است. در مجموع بگویم که مسائل و مشکلات حوزۀ انرژی راه حل های پیچیده ای ندارد؛ فقط کافی است به آن دقت کنیم ما اما فقط به شکل مُسکن مسائل را حل می کنیم. می گویند کمبود برق را با خاموشی و محدودیت برای صنایع مدیریت کردیم در حالی که این، مدیریت نیست بلکه ساده ترین کاری است که می توان انجام داد.

بهمن ماه سال گذشته، آقای طبیب زاده رئیس اتاق کرمان در شورای گفت وگوی دولت و بخش خصوصی هشدار داد که کمبود گاز و برق در استان تا دو سال دیگر بسیار جدی خواهد شد. از آن زمان تاکنون، آیا اقدامی در استان در این خصوص انجام شده؟ ارزیابی شما چیست؟

کمبود برق مسئله ای کشوری است و چون شبکه سراسری است، ممکن است استان آذربایجان با کمبود مواجه شود ولی در استان کرمان هم خاموشی اتفاق بیفتد. بحران برق کشوری است و تا جایی من می دانم هیچ اتفاقی نیفتاده و دربارۀ اینکه نیروگاه جدیدی وارد مدار شده باشد، حداقل من اطلاعی ندارم.

انتهای پیام/